Quản lý cảm xúc hiệu quả: Năng lực thiết yếu của quản lý

Quản lý cảm xúc hiệu quả không chỉ là một kỹ năng mềm, mà là nền tảng quan trọng giúp nhà quản lý duy trì sự tỉnh táo trong môi trường áp lực cao. Bạn đã bao giờ mất bình tĩnh trong một cuộc họp quan trọng? Hoặc rơi vào trạng thái căng thẳng đến mức không thể đưa ra quyết định sáng suốt?

Đó không phải là những khoảnh khắc nhất thời, mà là tín hiệu cho thấy bạn cần rèn luyện năng lực quản lý cảm xúc – yếu tố sống còn để phát triển bền vững và dẫn dắt đội ngũ một cách hiệu quả.

Nội dung thuộc Tips quản lý. 

Quản lý cảm xúc là gì?

Quản lý cảm xúc là khả năng nhận diện, hiểu rõ và điều chỉnh cảm xúc của bản thân một cách có chủ đích. Đối với nhà quản lý, kỹ năng này không chỉ dừng lại ở việc kiểm soát cảm xúc cá nhân mà còn bao gồm khả năng tạo ra môi trường làm việc tích cực, ổn định cho cả đội nhóm.

Cần phân biệt rõ giữa việc dồn nén cảm xúc và quản lý cảm xúc:

• Dồn nén cảm xúc là hành vi che giấu, phủ nhận cảm xúc thật, dễ dẫn đến căng thẳng nội tâm và các vấn đề sức khỏe tinh thần.
• Quản lý cảm xúc là quá trình thừa nhận cảm xúc và phản ứng một cách phù hợp, khôn ngoan.

>> 08 kỹ thuật quản lý cảm xúc hiệu quả và ví dụ áp dụng

Vì sao quản lý cảm xúc hiệu quả lại quan trọng?

1. Ảnh hưởng đến quyết định kinh doanh

Một nhà quản lý không kiểm soát được cảm xúc có thể đưa ra các quyết định cảm tính, thiếu logic. Theo nghiên cứu của MIT, có đến 95% quyết định mua hàng được đưa ra dựa trên cảm xúc. Trong môi trường doanh nghiệp, cảm xúc không kiểm soát cũng khiến quản lý thiếu khách quan trong ra quyết định.

2. Tác động trực tiếp đến hiệu suất đội nhóm

Cảm xúc tiêu cực của người quản lý có thể lan truyền và làm giảm tinh thần của cả đội ngũ. Một môi trường thiếu an toàn tâm lý sẽ khiến nhân viên e ngại, không dám chia sẻ quan điểm hoặc thử nghiệm giải pháp mới.

3. Xây dựng văn hóa làm việc tích cực

Quản lý cảm xúc hiệu quả giúp nhà quản lý duy trì trạng thái bình tĩnh, tạo điều kiện cho giao tiếp cởi mở, tôn trọng và hợp tác. Đây là nền tảng để xây dựng một đội ngũ làm việc hiệu quả và lâu dài.

4. Minh chứng thực tế từ doanh nghiệp

Tại công ty ABC, có hai quản lý cùng trình độ chuyên môn. Một người thường xuyên bùng nổ cảm xúc, người kia luôn giữ bình tĩnh. Sau 6 tháng, nhóm của người nóng nảy có tỷ lệ nghỉ việc lên tới 35%, trong khi nhóm của người giữ bình tĩnh chỉ 8% và đạt 125% chỉ tiêu công việc.

>> Khóa học quản trị cảm xúc hiệu quả – Leading Emotional

4 bước rèn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc hiệu quả

Bước 1: Đặt tên cảm xúc

Kỹ thuật “Đặt tên để thuần hóa” giúp giảm hoạt động của vùng não xử lý cảm xúc và tăng khả năng tư duy logic. Thay vì nói “Tôi thấy tệ”, hãy cụ thể hóa: “Tôi đang lo lắng về deadline”, hoặc “Tôi thất vọng vì phản hồi không đúng như mong đợi”.

Phân biệt rõ giữa cảm xúc và suy nghĩ:

• Cảm xúc: giận, buồn, lo lắng, sợ hãi
• Suy nghĩ: “Tôi nghĩ họ không tôn trọng tôi”, “Tôi cảm thấy như thể mình không được đánh giá đúng”

Gợi ý bài tập: In biểu đồ bánh xe cảm xúc và dán gần bàn làm việc. Khi cảm xúc thay đổi, hãy tìm từ mô tả chính xác nhất.

Bước 2: Nhận diện giới hạn cảm xúc của bản thân

Nhà quản lý nên xác định các tình huống khiến mình dễ mất bình tĩnh, như:

• Nhân viên trễ deadline
• Bị chất vấn giữa đám đông
• Phải quyết định khi thiếu thông tin

Ngoài ra, cần lưu ý thời điểm dễ dao động cảm xúc trong ngày. Một số người dễ cáu vào buổi sáng, một số khác kém kiên nhẫn vào buổi chiều.

Bài tập gợi ý: Viết nhật ký cảm xúc theo 3 khung giờ/ngày (sáng – trưa – chiều). Ghi chú theo mẫu:

• Thời gian: 9:00 sáng
• Cảm xúc: Lo lắng (7/10)
• Tình huống: Chuẩn bị trình bày với ban giám đốc
• Phản ứng cơ thể: Tim đập nhanh, tay lạnh

Bước 3: Nhận diện hành vi tiêu cực

Căng thẳng thường khiến bạn:

• Quyết định vội vàng
• Bị thiên kiến tiêu cực
• Trở nên bảo thủ, ít lắng nghe
• Có xu hướng đổ lỗi cho người khác

Ngôn ngữ cơ thể cũng phản ánh trạng thái cảm xúc: nắm chặt tay, nói nhanh, bồn chồn hoặc ngược lại, trầm lặng và cứng nhắc.

Bài tập gợi ý: Sau các cuộc họp quan trọng, tự đánh giá:

• Tôi đã trải qua cảm xúc gì?
• Nó ảnh hưởng đến lời nói và quyết định như thế nào?
• Tôi sẽ làm khác gì nếu gặp lại tình huống này?

Bước 4: Theo dõi và điều chỉnh cảm xúc hàng ngày

Tạo thói quen “check-in cảm xúc” vào 3 khung giờ cố định: 9h sáng, 1h chiều, 5h chiều. Chỉ cần 30 giây để tự hỏi: “Hiện tại tôi đang cảm thấy gì?” và đánh giá mức độ từ 1 đến 10.

Bài tập gợi ý: Lập bảng theo dõi cảm xúc hàng ngày với 4 cột:

• Ngày / Giờ
• Cảm xúc chính (1–10)
• Tình huống / Nguyên nhân
• Hành động xử lý

Ví dụ:

Tạm kết về làm sao để quản lý cảm xúc hiệu quả

Quản lý cảm xúc hiệu quả không chỉ giúp nhà quản lý kiểm soát chính mình mà còn nâng cao hiệu quả làm việc của cả đội ngũ. Đây là kỹ năng cần rèn luyện mỗi ngày, thông qua sự quan sát, ghi nhận và điều chỉnh kịp thời.

Đừng xem nhẹ cảm xúc – đó là dữ liệu quan trọng để bạn trở thành một nhà quản lý chuyên nghiệp, truyền cảm hứng và phát triển bền vững.

>> 08 kỹ thuật quản lý cảm xúc hiệu quả và ví dụ áp dụng